L’Équipe, de gerenommeerde Franse sportkrant en partner van Tennisplaza, heeft onderzoek gedaan naar de complexe wereld van antidoping in de sport. Het resultaat legt diepe confrontaties bloot tussen klokkenluiders en autoriteiten en onthult een explosieve zaak die de reputatie van de Franse antidopingorganisatie, Agence française de lutte contre le dopage (AFLD), zwaar op de proef stelt. Een verhaal over machtsstrijd en wraakacties in de wereld van antidoping.

Codenaam ‘Aladdin’

Een van de sleutelfiguren in het onderzoek is een mysterieuze informant met het pseudoniem ‘Aladdin’. Zijn ware identiteit is alleen bekend bij zijn contactpersoon binnen de AFLD. Aladdin is een regionale atleet die jarenlang informatie verzamelde over dopingpraktijken in Marokko. Met deze informatie hielp hij de AFLD om atleten op te sporen die verboden middelen gebruikten.

In april 2023 deed het Wereldantidopingagentschap (WADA) een formele melding bij het parket van Parijs. Het WADA beschuldigde Damien Ressiot, directeur van de onderzoeksafdeling van de AFLD, van betrokkenheid bij de handel in dopingproducten.

De Franse autoriteiten namen de aantijgingen tegen Ressiot – ooit een gerenommeerde journalist van L’Équipe die het dopingschandaal rond de Amerikaanse wielrenner Lance Armstrong onthulde – ernstig en openden een gerechtelijk onderzoek.

Een jaar voor de Olympische Spelen in Parijs barstte er zo een ongezien schandaal los: een kaderlid van de AFLD dat verdacht wordt van betrokkenheid bij de handel in dopingproducten. Dat is niet waar Frankrijk, en bij uitbreiding de hele sportwereld, op zat te wachten. Het parket van Parijs vertrouwde het onderzoek toe aan twee onafhankelijke onderzoeksrechters, terwijl de douane werd belast met het leiden van het onderzoek. In alle discretie volgden gerechtelijke vorderingen, verhoren van AFLD-medewerkers, het uitpluizen van bankafschriften, de inbeslagname van computerapparatuur en de analyse van meer dan zeshonderd berichten die Ressiot uitwisselde met zijn informant Aladdin.

Rivaliteit in de strijd tegen doping

Binnen enkele maanden na de start van het onderzoek zakte de zaak echter als een kaartenhuis in elkaar. Het parket van Parijs bevestigde dat er geen harde bewijzen waren om de beschuldigingen tegen Ressiot te ondersteunen. Wat wél aan het licht kwam, was een complexe rivaliteit tussen informanten van de AFLD en het antidopingorgaan Athletics Integrity Unit (AIU) van World Athletics, de internationale atletiekfederatie.

Laten we even teruggaan in de tijd, naar 2019, wanneer Ressiot onderzoek doet naar de dopingroute tussen Frankrijk, Spanje en Marokko. Hij richt zijn pijlen daarbij op de Franse langeafstandsloopster Clémence Calvin en haar trainer en partner Samir Dahmani. Calvin, net terug van haar moederschapsverlof, won in augustus 2018 de zilveren medaille op de Europese Kampioenschappen in Berlijn tijdens haar eerste marathon (2u26’28”), een prestatie die meteen wenkbrauwen deed fronsen. Ressiots bron in Marokko, Aladdin, krijgt de opdracht om informatie te verzamelen over dopingnetwerken en nieuwe producten die in Marokko opduiken, en die vervolgens door te geven.

Dit mondde uit in een schandaal waarbij Calvin en de AFLD elkaar beschuldigden. Uiteindelijk werd Calvin voor vier jaar geschorst wegens het ontwijken van een dopingcontrole.

(lees verder onder de afbeelding)

Codenaam ‘Razoul’

Intussen hielp Aladdin de AFLD met het opsporen van andere dopinggevallen, wat leidde tot wrok en rivaliteit binnen de wereld van antidopingklokkenluiders. Deze spanningen bereikten een hoogtepunt in 2022, toen een nieuwe klokkenluider van de AIU, een atleet bekend onder de schuilnaam ‘Razoul’, beschuldigingen uitte tegen Aladdin en Ressiot. Razoul beweerde dat zij zélf betrokken waren bij een dopingnetwerk dat verboden middelen verhandelde.

Zes maanden later, in december 2022, stuurde de AIU het rapport van Razoul door naar de afdeling Intelligence and Investigations van het WADA. Dat besluit groot uit te pakken: in april 2023 dienden ze een klacht in bij de Franse justitie en startten ze hun eigen interne onderzoek. Het rapport werd afgerond in de zomer van 2024, maar is (nog) niet openbaar gemaakt.

Volgens informatie die L’Équipe onder ogen kreeg, blijkt uit het rapport dat geen van de oorspronkelijke beschuldigingen door het onderzoek kon worden bevestigd. Wel wijst het WADA op enkele methodologische fouten van Ressiot. Zo wordt er kritiek geuit op zijn gebruik van Aladdin als bron en op het feit dat hij kleine betalingen deed voor diens scholing, wat volgens Ressiot werd gerapporteerd aan zijn leidinggevenden.

Verder zou in het rapport worden gesuggereerd dat er intimidatietechnieken zijn gebruikt en dat Ressiot tegen de Franse consulaire autoriteiten zou hebben gelogen om een kortlopend toeristenvisum te verkrijgen. Hij zou Aladdin onder het valse voorwendsel van een seminarie naar Frankrijk hebben laten komen.

Damien Ressiot ontkent in elk geval alle ernstige beschuldigingen. Hij verdedigt zijn aanpak als essentieel in de strijd tegen doping en stelt dat hij strikt binnen de grenzen van de wet heeft gehandeld.

Journalisten en insiders binnen de AFLD stellen zich vragen bij de rol van het WADA in deze zaak, en of het agentschap onder interne en externe druk stond om een groot statement te maken.

Olivier Niggli, directeur van het WADA, ontkent alvast dat het om een afrekening zou gaan en omschrijft het in een korte reactie als volgt: “Het doel is niet om de slechte leerlingen te straffen, maar om ervoor te zorgen dat dingen beter worden aangepakt.”

De complexiteit van integriteit

L’Équipe beweert verder te weten dat een ander deel van het WADA-onderzoek zich richtte op de AIU en haar bron Razoul. De afdeling Intelligence and Investigations zou informatie hebben ontvangen dat de AIU Razoul had gewaarschuwd voor een aankomende dopingcontrole, waarna hij deze informatie zou hebben gelekt voorafgaand aan een marathon. Daarnaast zou de AIU hem hebben gevraagd naar een kliniek te gaan om informatie te verzamelen over een dopingprotocol. Om bewijsmateriaal te verzamelen, zou Razoul video’s hebben gemaakt en zelfs de behandeling hebben ondergaan. Ook zou hij door de AIU zijn belast met het zelf opslaan van testkits, waardoor deze kits risico liepen op aantasting. Ook in deze zaak kon geen van de beschuldigingen worden bevestigd.

Het onderzoek van L’Équipe legt onomwonden de rivaliteit bloot tussen verschillende nationale agentschappen en het WADA, evenals de risico’s van informantgestuurde operaties met anonieme klokkenluiders.

Hoewel antidopingorganisaties streven naar fair play en integriteit, laat deze zaak zien hoe complexe belangen en politieke druk de geloofwaardigheid van deze instellingen kunnen ondermijnen.

LEES OOK: Simona Halep hekelt “twee maten en gewichten” in dopingzaak rond Iga Swiatek